TEKERLEKLİ PATENLER HAKKINDA HERŞEY...

Inline patenler(çoğunlukla bu alanda öncü marka olan "Rollerbla” ismiyle anılırlar) beton, parke veya asfalt gibi zeminlerde kaymak için kullanılırlar. Inline patenlerde tekerleklerin dizilişi 20–30 yıl öncesinin moda patenleri olan, önde 2 ve arkada 2 tekerleğiyle quad patenlerden(quad skate veya roller skate) farklıdır. Inline patenlerin tekerlekleri 2, 3, 4 veya 5 adet olabilir ve tekerlekler tek sıra halinde dizilmiştir.Bazı tekerlekli patenler, özellikle hobi amaçlı kullanılan patenler, yavaşlamak veya durmak için kullanılan bir frene sahiptir.Tekerlekli figür patenlerinde ise, sporcunun atlayış yapmasını sağlamak için patenin ön ucunda bir destek noktası bulunur.

Tekerlekli patenin bu modern modeli Rus uzun mesafe sürat pateni sporcularının buz dışında da antrenman yapabilmelerini sağlamak amacıyla buz patenine alternatif olarak doğmuştur.

1980lerin sonunda ve 90ların başında Minnesota’da kurulan Rollerblade şirketi tekerlekli patenin yayılması ve tanınmasında büyük rol oynadı. O kadar başarılı oldular ki artık tekerlekli paten Rollerblade olarak anılmakta.

 

Tekerlekli patenin bölümleri

Patenin ayağa giyilen kısmı bot olarak adlandırılır. Bu ayakkabının altında tekerlekleri tutan bir taban perçinlenmiştir. Rulman(bearing) denilen ve tekerleklerin bir eksen etrafında rahatça dönmelerini sağlayan yapı tekerleklerin tam ortasında bulunur. Son olarak da, kauçuktan oluşan fren kısmı sağ patenin arkasına monte edilmiştir.

 

Artistik figür pateni için dizayn edilen bir tekerlekli paten

Farklı amaçlar için kullanılan farklı tipte tekerlekli paten dizaynları mevcuttur.Örneğin agresif paten, sürat pateni, hokey pateni ve artistik tekerlekli paten.Bunlar hem patenin ayakkabı kısmında hem de tekerlekleri tutan tutucu ve tekerleklerde farklılıklar gösterir.

 

 

 

Bot-Ayakkabı

Patenlerde genellikle yüksek boğazlı botlar kullanılır. Böylece daha fazla bilek desteği elde edilir. Bu nedenle bu patenlerle kaymayı öğrenmek daha uygun ve kolaydır.Sürat patencileri genellikle karbon fiberden yapılan ayakkabılar kullanırlar.Böylece daha alçak boğazlarla daha hareketli bileklere sahip olurken bilek desteğini kaybetmezler.Hobi amaçlı kullanılan patenlerde rahatlık içi daha yumuşak botlar kullanılır.Diğer amaçlı patenlerde ayakkabı kısmı oldukça serttir.Sert ayakkabının amacı ayağı dışardan gelebilecek darbelere karşı korumak veya pateni daha iyi kontrol etmek olabilir.Bot içinde rahatlık için ayrıca darbe emici pedler de kullanılabilir.

 

Frame-Tutucu 

 

Bilindik hobi amaçlı tekerlekli patenlerde(recreational skates) tutucu kısmı sert plastikten oluşur.Süpermarketlerde ya da oyuncakçılarda satılan kalitesiz patenlerde ise değişik sertlikte tutucular kullanılabilir.Sürat pateni tutucuları karbon fiber, magnezyum veya alüminyumdan yapılır.
Karbon fiber tutucular pahalıdır ancak daha esnektir.Bu bacaklardan tekerlere kuvvetin aktarılmasını kolaylaştırır.Karbon fiber tutucular 160-180 gram arasındadır.Alüminyum 170ten 220 grama kadar olabilir.

Tutucunun boyu patenin amacına ve teker sayısına göre değişebilir.Örneğin 4 tekerlekli hokey patenlerinde 230mm olabildiği gibi, 5 tekerlekli yarış patenlerinde 325mm ye kadar çıkabilir.

 

Rulmanlar-Bearingler

Akslar bearingler ve pullar.

 

Rulmanlar tekerleklerin rahatça dönmelerini sağlar. Rulmanlar genellikle ABEC ölçütlerine göre derecelendirilirler.(ABEC:Annular Bearing Engineering Committee) Bu derecelendirmede basamaklar en kötü 1, en iyi 9 olmak üzere 1 ve 9 arasındaki tek sayılardır.ABEC staandardları aslında patenler için değil yüksek hızda çalışan makinalar için konulmuştur ve çok önemli olan, rulmanın çelik kalitesi ile  bir ilgisi yoktur.ABEC değeri yüksek patenler genelde kalite olarak daha iyi patenlerdir.Ancak daha hızlı gittikleri çok da kesin değildir. 

Piyasadaki rulmanların büyük kısmı Çin’de üretilmektedir, ve bunlar Japonya, Almanya, İsviçre, Kanada ya da ABD’de üretilenlerden hem daha kalitesiz hem de daha dayanıksızdır.Öte yandan, yeni üretilmeye başlanan rulmanlarda çelik yerine seramik kullanılmaktadır.

 

Tekerlekler

Çeşitli çap ve kalınlıklarda paten tekerlekleri.

 

 

Tekerlek çapları paten türüne gore çeşitlilik gösterir:

44-59 mm       Agresif Paten

68-72 mm       Artistik Tekerlekli Paten

47-80 mm       Inline Hokey

72-80 mm       Serbest Slalom Pateni

72-90 mm       Hobi Amaçlı Patenler

84-110 mm     Sürat Pateni

Genel olarak, paten tekerleği ne kadar büyükse, patenler o kadar hızlıdır.Buna rağmen, büyük tekerleklerin dönmeye başlaması daha fazla enerji gerektirir.Küçük tekerlekler çabuk hızlanmaya, daha fazla manevra kabiliyetine ve ağırlık merkezinin yere yakın olmasına olanak sağlar.Tekerleklerin sertliği durometre mertebesinde derecelendirilir ve genellikle 78A-93A arasında değişiklik gösterir.(yüksek rakam daha serttir.)Sert tekerlekler daha hızlı ve daha dayanıklıdır, ancak yumuşak tekerler daha iyi bir yol tutuş sağlar ve yoldaki bozukluklardan daha az etkilenir.Tekerlek profilleri ve kalınlıkları da kullanıma gore değişiklik gösterirler.Eliptik profiller sürtünmeyi azaltır, daha yuvarlak profiller daha iyi yol tutuşa sahiptir ve daha dayanıklıdırlar.

 

Frenler

Fren patencinin ayağını hareket ettirerek durmasını veya yavaşlamasını sağlar.Sert kauçuktan yapılmış bir fren tekerlekleri tutan kısmına monte edilir.Topuk freni kullanmayı ve güvenli şekilde durmayı öğrenmek yeni başlayanlar için hayati önem taşır.Genellikle sağ patenin arkasına takılan fren, bazen patencinin kros atmasına engel olabilir.Bu nedenle bazı patenciler topuk freni kullanmamayı tercih edebilir.Slalomcular ve agresif patenciler aynı şekilde topuk freni kullanmazlar, çünkü patenin arkasındaki fren hareket kabiliyetlerini sınırlayabilir.

"Bu metin 'http://en.wikipedia.org/wiki/Inline_skate' adresindeki İngilizce yazının Türkçe çevirisidir... " Çeviren:Halil Alper Tokel 12.07.2008 22:06