Kayak Bilgisi
Doğru Kayak ve Ekipman Seçimi…
Konforlu
ve güvenli kayak yapmak için beceri seviyesine uygun ekipman kullanmak bu
spor’un temel kaidesidir. Ekipman satın almadan önce, ihtiyaçları doğru
belirlemek, seçeceğiniz ekipman’ların kayak yapma yetenekleriniz ile paralel
olması önemlidir. Yanlış ekipman tercihi, istenmeyen kazalar yaşamanıza ve
kayak yeteneklerinizin gelişememesine neden olacaktır. Ekipman seçiminin doğru
yapılması, özellikle başlangıç seviyesinde bulunan kayak severler için en
önemli hususdur. Doğru seçilen ekipman ile kayak yetenekleriniz gelişecek ve
başlangıç seviyesinden sonraki ekipman ihtiyaçlarınızı, önerilere gerek
duymadan kendi bilgi ve tecrübeleriniz ışığında belirleyebileceksiniz.
Kayak ekipmanı
seçimi temelde zor bir işlem olmasa da özellikle yeni başlayanların kafası
karmaşık gibi görünen seçenekler ve anlamı bilinmeyen terimler nedeni ile
karışabiliyor. Aşağıda özellikle yeni başlayan kayak severler için kullanılan
ekipmanları tanımanızı ve size özel seçim yapmanızı kolaylaştıracak temel
bilgileri bulacaksınız.
 |
Temel Sistem, Kayak, Bot, Bağlama ve Baton
Kullanıcının, yetenek ve kullanım kabiliyetleri ve pist şartlarına göre kavis, taban açısı, materyal gibi teknik ve fiziksel detaylar ile üretilen bir çok kayak modeli mevcutdur. Sistem temel olarak, kayak teknik detayları üzerine kurgulanır. Bot/Bağlama/Baton bütünlüğü ise kayağın kullanım detaylarını tamamlayacak biçimde seçilerek takım tamamlanır. Kayak malzemeleri satın alabileceğiniz bir çok mağaza bu ekipmanları başlangıç, orta ve ileri seviye kayak takımı olarak satmaktadır. Başlangıç seviyesi kayak severlerin konfor ve güvenlik açısından profesyonellerce bir araya getirilen ve birbirlerini tamamlayan bu setleri tercih etmelerini öneririz.
Başlangıç seviyesindeki (Tip 1) kayak severler düşük eğimli pistlerde, genellikle viraj, dönüş ve durma tekniği çalışması olan CARVING stil’ini tercih ederler. CARVING stili ile bu spor’a başlayacak kayak severlerin satın alma tercihleri aşağıdaki gibi olmalıdır.
|
Kayak : Kar koşulları, yetenek ve kullanım amacına göre değişik kayak çeşitleri bulunmaktadır. Bu kayaklar kullanılan materyal, sertlik, uzunluk ve kenar kesim gibi özellikleri bakımından farklılıklar gösterirler.
Başlangıç Seviyesi Kayaklar : Yeni başlayan kayakçılar için tasarlanmışlardır. Düşük hızlara daha duyarlı olabilmeleri için daha yumuşak ve esnektirler. Burunları daha geniştir ve kuyruk bölümü dönüşlerin sonunda arkaya hatalı olarak fazla ağırlık verip kayağın kuyruğunu kaydıran acemi kayakçıları daha fazla hoşgörebilecek şekilde inceltilmiştir. Maksimum zemin teması sağlamak için kenarlardan yukarı doğru konumlandırılan ve TRADITIONAL CAMBER veya POSITIVE CAMBER olarak ifade edilen başlangıç seviyesi kayaklar ayrıca, tüm pist koşulları için uygun uç kavis’ine (TIP ROCKER) sahiptirler.
Kayak Boyu : Satın alacağınız kayak, boy ölçünüzden 10-20cm daha kısa olmalıdır. Örneğin boyunuz 1.70mt ise seçeceğiniz kayak 1.57mt olmalıdır. Kayak boyu seçiminde kilo’nuzda önemli bir etkendir. 1.63mt boyundaki bir kayağın pist performansında 70kg’lik bir kullanıcı ile 90kg’lık bir kullanıcı arasında önemli farklar oluşabilir. Seçiminizde kilo/boy orantısı aşağıdaki gibi olmalıdır.
KiloMinimum Kayak Boyu
00 - 45kg140cm
45 - 52kg145cm
52 - 58kg150cm
59 - 68kg155cm
68 - 79kg160cm
79 - 90kg165cm
90 ve üstü170cm
Kayak Ayakkabısı: Ayağa uygun bir ayakkabı, vücuttan kayaklara enerji iletimini verimli ve rahat bir şekilde gerçekleştirecek, performansı artıracaktır. Yeni başlayanlar daha rahat, daha az tepki veren ayakkabılar seçmelidir. Seviye arttıkça, daha iyi tepki veren ayakkabılar tercih etmek doğru olacaktır.
Tam uyumlu ayakkabı kontrolü, giydiğiniz ve ayak uçlarına basarak yükseldiğinizde topuğunuzun tabandan ayrılmadan ayakkabı ile birlikte yükselmesi ve ayakkabı üst boğazlarının baldırlarınızda hissedilebilmesi ile yapılabilir.
Kayak ayakkabısı dış ve iç ayakkabıdan oluşur. Birlikte çalışarak destek ve yastık görevini yerine getirirler. Dış ayakkabı (kabuk): Kullanım amacına göre sert plastik kabuk değişik düzeylerde destek sunar. Daha yumuşak plastikler kolay bükülür ve daha hoş görülüdür, bunun yanında sert plastikler daha katıdır fakat ayakkabılara daha fazla duyarlılık ve hassasiyet verir. Ayakkabı ne kadar katı ve bükülmez ise kayağınızın iç kenarına o kadar kuvvet aktarabilirsiniz. Yumuşak dış ayakkabılar kolayca bükülebilirler fakat kayakçıyı düzgün duruş pozisyonunda tutabilecek kadar sağlamdırlar.
Kayak Ayakkabısı üreticileri bizim ayakkabı numarası olarak bildiğimiz standat’lardan farklı olarak ayakkabı boylarını ‘Mondo’ ölçüsü ile ifade ederler. Doğru numara seçimi için çevrim cetveli aşağıdaki gibidir.
Standart ayak numarınızdan bir numara daha büyük ayakkabı seçmeniz ayak konforunuzu arttıracaktır. İlk kullanımda ayakkabıların ayaklarınızı biraz sıkacağını ve bu durumun zaman ile ortadan kalkacağını unutmayınız.
Kayak Bağlamaları: Kayak bağlaması, kayaklarınızın ayağınızda güvenli bir şekilde kalması ve düşme anında kayakları serbest bırakarak sakatlanmanızı önlemek amacıyla kullanılır. Ayrıca titreşim ve şokları bastırarak daha az yorulmanızı sağlar. Bağlamaların ayakkabıyı serbest bırakmaları için gerekli olan kuvvetle doğru orantılı olarak "DIN" ayar aralıkları bulunur. DIN ayarı ne kadar büyük olursa bağlama ayakkabıyı o kadar güç serbest bırakacaktır. Kayak düzeyi ilerledikçe ayarlanması gereken DIN değeri de büyütülmelidir. Bağlamalar değişik DIN ayarı aralıklarına sahiptir, Örneğin 3 ile 6 arası, 4 ile 24 arası gibi. Başlangıç seviyesi kayak sistemlerinde DIN ayarı 3-6 arası olmalıdır. Set kayak takımı satın almayı tercih etmeniz halinde kayak ile uyumlu bağlama’yıda satın almış olacaksınız. Tek tek satın almalarda ise tercih edeceğiniz ayakkabının kayak ile uyumlu olmasına dikkat ediniz
Kayak Batonu: Batonlar dönüşlerde denge sağlamak ve tırmanışlarda destek almak için kullanılırlar. Bir çok dayanıklı malzeme kullanılarak üretilen batonlar’ın sertleştirilmiş 16-20mm aluminyum malzemeden imal edilmiş olanlarını öneririz.
Kıyafet…
Pantolon, mont, polar üstler, eldiven, bere, maske, içlik, çorap, gözlük en temel kayak kıyafetlerini oluşturur. Bu kıyafetlerin özel malzemelerden üretilmiş olması ve kayak sporuna uygun tasarlanmış olması önemlidir. Sympateks ya da Gore-teks denilen su geçirmeyen kumaşlar tüm kayak malzemelerinde kullanılan kumaş türüdür. Kayak kıyafetlerinin bu kumaşlar ve benzerlerinden yapılmış ürünlerden seçmelisiniz, böylece kayak yaparken düşerseniz ki yeni başlayanların çok sık düştüğü gerçeği göz önüne alındığında, kıyafetlerinizin ıslanması ya da içine kar girerek iç donanımınızı hatta sizi ıslatmasını, üşütmesini önlemiş olursunuz. Kayak kıyafetlerinin seçiminde ilk dikkat edilmesi gereken nokta, kıyafetin sizi sıcak ve kuru tutacak niteliklere sahip olmasıdır. Kıyafetin rengi, şıklığı, deseni ya da diğer estetik özellikleri ikinci sırada gelmelidir. Kayak montu ve kayak pantolonu, kayak sporu yapacak kişi için adeta bir kalkan niteliği taşır. Kayak pantolonunu seçerken önünüze iki seçenek çıkacak pantolon ya da tulum. Özellikle bel ve sırt bölgesinde ekstra koruma sağlayan tulumlar tercih ediliyor. Tercihiniz hangi yönde olursa olsun bu doğru, bu yanlış diye bir seçenek yok. Her ikisini de seçebilirsiniz, tercih sizin.
Kayak kıyafetlerinde dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli detay, çorap seçimidir. Kayak sporunun en ağır yükünü bacak ve ayakların çektiği göz önüne alınırsa, ayakların doğru korunması ve konforunun ne denli önemli olduğu anlaşılmış olur. Ayrıca ayakların üşütülmemesi için de kar çorabı seçimi önemlidir.
Kayak kıyafetlerinde ikinci önemli detay eldivenler. Kar üzerinde yapılan bu sporda en önemlisi ellerin üşümemesi ve ıslanmamasıdır. Bu nedenle seçilecek eldiven, düşme, kalkma sıralarında en çok destek alınan ellerimizi koruyucu şekilde olmalıdır. Yün ya da polar eldivenler zamanla ıslanır ve suyu adeta bir sünger gibi çeker. Kayak sırasında fark etmediğiniz bu detay yüzünden elleriniz zamanla his kaybı yaşar ve donma noktasına gelebilir. Soğuk ısırmasına maruz kalmak istemiyorsanız kayak eldivenlerinizi Sympateks, Gore-tex ve benzeri kumaş seçeneklerinden yapmalısınız.
Kayak sporunda korunması gereken bir diğer önemli yer, yüzünüzdür. Bunun için maske kullanabilir, başınızı ve kulaklarınızı koruyacak bere ve kulaklıklar takabilirsiniz. Kar gözlüğü ise unutulmaması gereken bir detaydır. Yoğun kar yağışı, kardan yansıyan güneş ışığı gibi olumsuz etmenleri elimine eden kar gözlükleri, tıpkı dalış gözlükleri gibi buğulanma yapabilirler, satın almadan önce bu detayı göz ardı etmeyerek, UV filtre ve buğu önleyici özelliklere sahip gözlükleri tercih ediniz.
Dış etkenlerden gelecek etkilenmeyi neredeyse minimuma indirdikten sonra iç giyimde nelere dikkat edilmeli kısaca ona da bir bakalım. Termal içlik kullanımı son yıllarda kayak sporu ile uğraşanlar için neredeyse bir vazgeçilmez. Termal içlik bedenin terlemesi durumunda teri emerek sporcunun soğuk almasını önleyici niteliktedir. Aşırı kalın ve kat kat giyinmek vücudun hava sirkülasyonuna engel olacağından kıyafete bağlı terlemenin yaşanmaması için termal içlik kullanılması önemlidir. İnce polar üstlüklerin mont içine giyilmesi de uygundur.